- Əhali problemləri
- Tarixi Azərbaycan əraziləri və onun hüdudlarından kənarda məskunlaşmış azərbaycanlıların tarixi-demoqrafiya problemləri, ərazi-sərhəd məsələləri, diaspora, miqrasiya, həmçinin işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarında baş vermiş tarixi-demoqrafik proseslər və s.
Tədqiqatlar zamanı Azərbaycanşünaslıq ideyası, diaspora, əhali problemləri ilə əlaqədar imzalanmış dövlət sənədləri, Azərbaycan Respublikasının Demoqrafik İnkişaf Konsepsiyası, Dünya azərbaycanlılarının Konfranslarının materialları və s. əsas götürülür.
ETL əməkdaşları əsas elmi istiqamətə uyğun plan işlərinə uyğun elmi araşdırmalar aparırlar.
ETL-in elmi istiqaməti tarixi-demoqrafik, demoqrafik tədqiqat, ərazi və əhali problemləridir. Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin “Azərbaycan Respublikasının Demoqrafik İnkişaf Konsepsiyasının” təsdiq edilməsi haqqında 9 dekabr 1999-cu il tarixli sərəncamı Azərbaycanın müasir əhali problemlərinin tarixi köklərinin öyrənilməsi üçün tarixi-demoqrafik tədqiqatları zəruri edir. Dövlətin demoqrafik siyasətinin əsas məqsəd, vəzifə və prinsiplərinin müəyyən olunduğu bu konsepsiyada qeyd edildiyi kimi, “müasir dövrdə dünya əhalisinin sürətli artımı və demoqrafik proseslərdə baş verən dəyişikliklər ayrı-ayrı dövlətlərin ölkə daxilində və beynəlxalq aləmdə yeritdiyi siyasətə daha çox təsir göstərir və həmin məsələlərlə bağlı bir çox problemlərə “demoqrafik aspekt” verərək, onların qoyuluşuna və həll edilməsinə tamamilə yeni mövqelərdən və normalardan yanaşılmasını tələb edir. Bu baxımdan, respublikamızda yaranmış demoqrafik vəziyyəti düzgün qiymətləndirmək, ona dünya miqyasında bu proseslərdə baş vermiş dəyişikliklər fonunda tarixi səpgidə yanaşmağı tələb edir”. Azərbaycan Respublikasının Demoqrafik İnkişaf Konsepsiyasına əsasən ETL-də tarixi Azərbaycan ərazisində, o cümlədən müxtəlif dövrlərdə işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarında baş vermiş demoqrafik proseslər təhlil edilir.